Herken je dit? Dingen graag willen doen vanuit een groot verlangen. Voor blijheid, zinvolheid of juist opluchting en bevrijding. Het voelt als kloppend en waar om te doen.
Maar dan komen saboterende gedachten op als: ‘Weet je het zeker?’, ‘En dit of dat dan?’, ‘Je kan dit niet’, ‘Je bent niet goed genoeg’ of ‘Dit kan je niet maken’. En de (zelf)twijfel slaat toe.
Innerlijke criticus
Het zijn de saboterende gedachten van je innerlijke criticus. Deze stem waarschuwt en bekritiseert je al voordat je door anderen wordt aangesproken, om zo schaamte en schuld te voorkomen. Dit maakt dat je je kan aanpassen, kan zorgen voor maatregelen, voorzichtig kunt zijn of juist dingen niet doet om geen kritiek van de buitenwereld te krijgen.
De innerlijke criticus is volgens psychologen Hal en Sidra Stone ontstaan in je prille jeugd, door mensen om je heen vanuit je gezin, familie, school en/of geloof. Het is ontstaan om je te behoeden voor je kwetsbaarheid: je pijn en angst. ‘Het streven van de innerlijke criticus is te zorgen dat je veilig en succesvol bent en financiële zekerheid hebt’, schrijven ze in hun boek ‘De Innerlijke Criticus ontmaskerd’.
Hoe sterker de veroordelende stemmen in de omgeving waarin je bent opgegroeid, hoe sterker deze innerlijke stem die telkens kritiek op je heeft. Deze stem zaait twijfels door jezelf continue te vergelijken met anderen en bevestiging te zoeken in de buitenwereld. Een andere manier van uiting van deze stem is dat je juist scherp veroordelend of bekritiserend naar anderen kunt zijn.
Hoe ga je om met deze innerlijke stem?
Besef ten eerste dat iedereen deze stem heeft en dat je meer bent dan die stem. Er is een deel in jou (je bewuste ego) wat daar op afstand naar kan kijken en die stem kan horen. In plaats van te denken: ‘Ik heb kritiek op mezelf’ vervang je dit door ‘De innerlijke criticus heeft kritiek op mij’. Als je dit hardop uitspreekt, voel je het verschil. Er komt meer afstand waardoor je je kunt ontkoppelen van deze stem.
Kwetsbaarheid
Als je deze stem hoort, doorzie dat er achter die hard- en felheid een zachte, tere en doodsbange kern schuilgaat. Zie de kwetsbaarheid. Er is een kind(deel) in jou dat liefdevolle aandacht en ouderlijke bescherming en geruststelling nodig heeft. Hoe?
Je kunt in gedachten teruggaan naar een moment in je jeugd waarbij je bang of eenzaam was. Ga naast jezelf zitten als de volwassene die je bent. Vertel het kind iets liefs, stel het gerust, of zeg niks. Je kunt ook een brief schrijven naar je jongere zelf.
Zelfliefde
Je innerlijke criticus kan zijn baan als ouder opzeggen als jij voor je kwetsbare deel kunt zorgen. Dit doe je door ruimte te creëren voor je eigen gevoelens en behoeften en hiermee contact te maken. Hoe meer zelfliefde of een warm groot hart voor jezelf, hoe meer jouw innerlijke criticus zich kan ontwikkelen als een helpende stem bij rationele afwegingen en een signaal zal zijn om je bewust te worden van wat je nodig hebt of belangrijk voor je is. Luchtigheid met lachen om jezelf helpt daarbij.
Mijn eigen innerlijke criticus heb ik een naam gegeven: Cathy. Zij komt en gaat wanneer ze wil. Als ik haar hoor dan ga ik voor die glimlach en vraag: ‘Wat wil je kwijt?’. Ik luister met aandacht en bepaal daarna wat ik doe. Zo wordt Cathy een stem die bij me blijft, maar die ik nu vrijblijvend kan horen. Ik kan haar wijsheid meenemen in de dingen die ik graag wil doen, zonder dat het me tegen hoeft te houden. Al gaat dit, eerlijk is eerlijk, met vallen en opstaan.
Wil je anders leren omgaan met je innerlijke criticus of meer weten? Ik help je daar graag bij. Neem vrijblijvend contact op.
Luchtige groet,
Joyce van Drunen